Interview met Monique Branse

Jouw laatste levensfase

Als je wordt geconfronteerd met je laatste levensfase, bijvoorbeeld door ziekte, komt er van alles op je af. Dat geldt zowel als jij degene bent die de finishlijn in zicht krijgt als ook voor je partner en andere dierbaren. Dat heb ik helaas zelf ook ervaren. Vragen die zomaar eens naar boven kunnen komen zijn wat voor zorg is er nodig en hoe regelen we dat? Hoe wil je tijd invullen en welke wensen zijn er voor het afscheid?

Met Jouw Laatste Levensfase ondersteunen Monique Branse en de partners van de stichting patiënten, mantelzorgers en andere naasten in deze enerverende tijd. Het doel is om mensen die geconfronteerd worden met de dood te inspireren om te praten over de laatste fase van het leven en vooral ook samen te kijken wat allemaal nog wél kan. Dat is vaak veel meer dan vooraf gedacht.

Partners van JouwLaatsteLevensfase

Sandra is als partner aangesloten en begeleidt mensen met een partner in de laatste levensfase op mentaal en financieel vlak om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk rust ontstaat en kracht om het leven op te pakken na een verlies. In elke provincie zijn verschillende partners aangesloten met elk hun eigen specialisme. Van afscheidsfotografie, CareBox, stervensbegeleiders, executeurs, een maker van herinneringssierraden, rouwbegeleiding, uitvaartondernemers, etc.

Bewustzijn creëren

Het belangrijkste doel van Monique is bewustzijn creëren rondom het einde van het leven. Zo organiseert zij regelmatig activiteiten, zoals lezingen, workshops en webinars, om dit thema bespreekbaar te maken. En de Stichti inng Jouw Laatste Levenfase is uitgever van het blad Tenslotte waar Sandra dit jaar het coverartikel voor schreef, de Informatiegids De Laatste Levensfase en het boekje “Wat ik je nog zeggen wil”. In de shop kun je deze uitgaven bestellen.

Interview met Monique Branse

Hieronder kun je het interview met Monique Branse van Stichting Jouw Laatste Levensfase in zijn geheel bekijken.

Wil je liever onderweg luisteren? Download het audiobestand

Het interview met Monique Branse van Jouw Laatste Levensfase

Hieronder lees je een samenvatting van wat we hebben besproken.

Wie is Monique Branse?

Ik woon op de Veluwe en ben daar toevallig terecht gekomen. Ik wilde graag aan het strand wonen of in de bossen. Dat is dus gelukt. Na veel omzwervingen ben ik terechtgekomen in wat ik nu doen. Mensen die geconfronteerd worden met de eindigheid, daar nog zoveel mogelijk zelf de regie kunnen houden in wat ze wel en niet willen en dat het tijd wordt om te koesteren, ook met elkaar.

Wat inspireert jou in het leven?

Wat mij inspireert in het leven is eigenlijk gewoon de natuur in, contact met mensen en de kleine dingen van het leven. Ik word gelukkig van de kleine dingen zoals gewoon met een kopje thee in de tuin zitten, met de hond wandelen of zoals nu met jou een gesprek voeren. Juist in de kleine dingen raak ik geïnspireerd.

Wil je wat vertellen over jouw onderneming, Platform Jouw Laatste Levensfase?

Veel mensen die te maken hebben met rouw en verlies, en met uitvaart zijn uit eigen ervaringen in dat vak terecht gekomen. Dat is bij mij ook zo. Mijn oom had een uitvaartonderneming in Den Haag en daar liep ik nog wel eens koffie en cake rond te brengen toen ik nog op school zat. Mijn opa werkte in het mortuarium van het ziekenhuis in Den Haag. Dus helemaal onbekend was ik er niet helemaal mee.

In 2016 ging ik iets doen met mijn ervaring

Het heeft uiteindelijk tot 2016 geduurd voordat ik er echt iets mee ging doen. Het kwam elke keer weer op mijn pad. Een vriendin die heel jong overleden is, toen ik zelf 26 was. Ik heb de uitvaart begeleid zonder een uitvaartondernemer erbij. Ik heb vaak mensen bijgestaan in de laatste periode van hun leven. En toen werd mijn moeder heel ernstig ziek in 2000. Haar levensverwachting was nog een paar maanden. Dan schrik je, want dan is alles weg wat veilig was.

Mijn broer en ik zijn toen in de actiestand gaan staan. Wij zijn allebei van doorpakken en praten. En we hebben toen gezegd, Mam als dat zo is, wat wil je nog? Wat is voor jou belangrijk? Daar zijn we ons 7 maanden helemaal op in gaan stellen. Gedurende die maanden krabbelde ze op. Uiteindelijk is ze pas in maart 2016 overleden. In al die tijd hebben we een paar keer afscheid genomen en onze doelen zijn veranderd. Je perspectief verandert steeds. Ik merkte dat ik daar het meest aan kon bijdragen.

Van eigen ervaring naar professional

Kennissen en vrienden van mijn moeder die in dezelfde fase zitten, gingen mij steeds vaker bellen. En ik heb de begeleiding altijd gedaan vanuit mijn eigen ervaring van vroeger, maar ik wil ook weten hoe het nu gaat. Ik ben een opleiding ritueelbegeleiding en stervensbegeleiding gaan doen. En uiteindelijk is dit het pad geworden van jouw laatste levensfase, want je kunt zelf nog heel veel. Je kunt ook veel niet. Maar hoe koester je het leven en hoe ga je om met de dagelijkse realiteit. Ik dacht, daar moet ik wat mee! En toen is het idee gekomen om er een landelijk platform van te maken.

Kun je wat meer vertellen over het platform Jouw Laatste Levenfase?

Ik heb gekozen om samen te werken met een aantal specialisten. Het is geen gouden gids, maar echt een plaats waar mensen informatie kunnen halen. Daar werk ik samen met ondernemers die mensen helpen om het verschil te maken met hun hart en bedrijf. Als er iemand belt uit Zeeland, kan ik die familie met een gerust hart in contact brengen met een specialist. Ik heb heel bewust gekozen voor kwaliteit. Inmiddels geven we lezingen en brengen we boekjes uit. Volgend jaar komen we met een Dag van de Laatste Levensfase. We gaan ook met een online programma komen, want je ziet dat na corona online toch wel in ons leven verweven blijft.

Welke specialisten zijn aangesloten op het plaform Jouw Laatste Levensfase?

Dat is echt heel divers. Want alle vragen die je hebt in de laatste levensfase zijn van de koude kant en over de warme kant. Wat bedoel ik daarmee. Het kan zijn dat mensen vragen hebben over hoe ze zorg moeten gaan regelen straks. Hoe sta ik erin als mantelzorger? Wat vind ik belangrijk? Hoe kan ik het leven vieren met een groot feest nu ik er nog ben. Maar ook de koude kant, zoals je expertise waar sta je met je nalatenschap en hoe ontzorg je toekomstige nabestaanden? Hoe gaat het straks verder? Bijvoorbeeld een man die ALS heeft. Alles is nu goed voor elkaar, maar straks blijft de partner over, zijn bedrijf stopt straks en wat moet je dan verder? Hoe kun je in het huis blijven wonen? Wat wil je met je dierbare spullen? Soms zijn er ook gewoon gesprekken.

Nu is er een familie waar de man Parkinson heeft en echt aan het einde van zijn leven geraakt. Mevrouw is ooit verpleegster geweest en denkt dat ze alle rollen kan vervullen. Kinderen die zich grote zorgen maken en een huisarts die zegt, ik weet niet wat ik kan doen. De familie heeft veel meer hulp nodig dan ze nu krijgen. Het is ook vooral bewustwording daarin brengen. Deze familie kan nu nog doen, mevrouw kan haar man blijven verzorgen met gespecialiseerde hulp erbij. De man vindt het fijn dat er professionele hulp is gekomen en zijn vrouw ook haar hulp kan bieden die ze graag wil. Er is rust omdat er dingen geregeld zijn. Het gesprek aangaan om bewustzijn te creëren dat het ook anders kan tot en met bij de hand nemen en doorverwijzen als het gaat om financiële vraagstukken. Je kunt gedoe voorkomen door het gesprek aan te gaan, bewustwording te creëern en mensen de eigen regie te laten pakken.

Wat is het allereerste waar je zelf aan denkt bij de laatste levensfase?

Voor mij is de laatste levensfase sowieso langer dan palliatief en terminaal. Eigenlijk gaat bij mij de laatste levensfase in als je een confrontatie met die eindigheid hebt. Een aantal maanden of een paar jaar. Wat ik zelf belangrijk vind is dat mijn naasten niet hoeven te zoeken. Dat ze precies weten hoe of wat. Zelfs al als je deelt wat je niet wilt, scheelt al heel veel.

De laatste levenfase begint dus al veel langer dan mensen zelf beseffen. Wij denken vaak aan de laatste fase dat je bent uitbehandeld en dergelijke. Maar de laatste levensfase begint eigenlijk als er een stipje aan de horizon staat dat het einde van het leven in zicht komt.

Wat ik vaak zie bij families is dat ze zich laten overvallen. Ze worden ineens geconfronteerd met de gevolgen van ziek zijn en kunnen het dan allemaal niet meer in de hand houden. Of dat er dingen gebeuren die je eigenlijk helemaal niet had gewild. Bepaalde dingen bij leven regelen kan echt een heel groot verschil maken. Je hebt het echt in de hand hoe je het samen beleeft en je houdt de eigen regie hoe je het samen doet. Het hoeft niet groots, het hoeft niet meeslepend, maar doe alsjebliefst iets. Veel mensen worden geleefd door de situatie in plaats dat ze zelf de regie nemen.

Wat zou je mensen mee willen geven?

Heb sowieso een goed contact met je huisarts. Maar zorg ook dat je zelf informatie vergaart. Zoals ik al aangaf, we zijn bezig om veel meer kennis en informatie te gaan aanbieden om mensen de juiste beslissingen te laten nemen. Dan moet je eerst weten wat echt voor jou van belang is.

Informatiegids De Laatste Levensfase

Monique heeft een mooie informatiegids gemaakt. Wat heeft iemand daaraan? Kun je daar iets meer over vertellen?

Het is geschreven voor het moment dat je geconfronteerd wordt met die eindigheid. Er staan zes onderwerpen in die mogelijk op je pad komen, waar je nu eenmaal mee moet leren dealen. Door leven is ook leren omgaan met de situatie en daar weer het beste van maken. En er is bijvoorbeeld een hoofdstuk over zorg, je nalatenschap, je digitale nalatenschap, de uitvaart, wat vind jij nog belangrijk in je sterfbed.

In de gids staat een aantal scenario’s die mogelijk spelen en ideeën wat je ermee zou kunnen doen. Ik vind het belangrijk in alles wat we uitdragen samen met de partners van het platform wat we niet gaan vertellen wat iemand moet doen, maar dat we informatie geven zodat iemand zelf kan kijken, wat heb ik nodig? Dat staat onder andere in die gids. De gids staat natuurlijk op de website, hij ligt bij hospices, ziekenhuizen, huisartsenpraktijken en andere zorgverleners. Het geeft een beetje een idee van wat er op je pad kan komen.

Mensen zouden niet mogen verdwalen. Als je zelf weet wat je wel en niet wil en je kunt als gelijkwaardige gesprekspartner aan tafel zitten, dat is wat ik graag zou willen.

Is er wel wat te kiezen als mensen thuis willen blijven in de laatste levensfase?

Er is een landelijke vereniging van vrijwilligers die thuis palliatieve en terminale zorg kunnen bieden. Maar er zijn ook steeds meer thuiszorgorganisaties die hospice-thuiszorg leveren. Dit is nog erg onbekend. Het is natuurlijk ook een onderwerp waar we liever niet over praten. Het is aan ons als specialisten en deskundigen om daar veel meer bekendheid aan te geven. Je kunt professionele hulp inschakelen, aanvullend op de liefdevolle hulp die jezelf kunt geven.

Even terug naar jou als ondernemer ……

Waar ben je het meest trots op wat je de laatste maanden hebt bereikt?

Dat is de stap zetten online informatie aan te bieden. Ik kan zo veel meer mensen bereiken en informatie beschikbaar stellen. Daarnaast heb ik erg genoten en ben ik heel erg trots op Tenslotte. Een magazine dat in maart uitgekomen is. Daar heb jij een hele mooie bijdrage aan geleverd samen met vele andere partners uit de praktijk.

En het kleine boekje Wat ik je nog zeggen wil, waarbij je liefdevolle woorden aan iemand kunt sturen die je misschien niet meer kunt bezoeken of die in een verzorgingstehuis of hospice is opgenomen. Wat je ook naar familieleden kunt sturen als iemand is overleden om te vertellen wat iemand voor jou betekent heeft. Hoe iemand jou geïnspireerd heeft en hoe je elkaar hebt leren kennen. En dat zijn de dingen waarvan ik denk, als ik op die manier het verschil mag maken. Eigenlijk ben ik trots op de momenten dat ik een verschil mag maken voor de familie of voor iemand. Als ik merk dat daardoor dingen in beweging gezet worden, dat iemand er iets mee kan of dat daardoor daadwerkelijk verschil wordt gemaakt, daar ben ik trots op.

Een van de dingen die je hebt genoemd is het magazine Tenslotte.

Kun je eens wat meer vertellen hoe dat magazine is ontstaan?

Eigenlijk was dat al een wens vanaf 2016, maar ik had ook wel een soort horror beeld van hoe doe je dat dan en wat gaat dat dan wel niet allemaal kosten? En vorig jaar was er een bevriende uitvaartondernemer die mij ter informatie het blad stuurde dat zij had gemaakt. En toen dacht ik, ja hallo, dit is ook coronatijd en zij heeft een magazine gemaakt. Ik heb gelijk de telefoon gepakt en gezegd: Nienke, kom op, vertel me eens even hoe dat is gegaan, want ik zou dat ook heel graag willen.

Ik kwam met de uitgever in contact en toen had ik binnen twee dagen het concept staan, ik ging een paar mensen bellen en drie weken later stond de grote lijn. Na drie maanden lag het fysieke magazine op mijn bureau. Tenslotte wordt tientallen keren per maand gedownload vanaf de website en wordt vaak geprint aangevraagd. En ik hoop zo dat we straks weer naar beurzen kunnen, lezingen kunnen geven, zodat ik hem onder de arm mee kan nemen en fysiek aan mensen kan meegeven. Volgend jaar maart staat de tweede editie gepland en het is dus een jaarmagazine bedoeld als inspiratie.

Sandra: Ik vind het ook een heel mooi en waardevol blad vol met praktische informatie. Toen ik het kreeg, realiseerde ik me ineens, o ik heb het coverartikel geschreven. Dat was wel grappig. Leef het leven in de volle breedte want de lengte ken je niet. En eigenlijk geldt dat voor iedereen hè. Dus laten we het leven bij de kop pakken en leef elke dag zoals je dat het liefste doet en wees dankbaar voor wat je mag ervaren. Uiteindelijk kan elke dag ook voor ons de laatste zijn. Dat weten we niet. En vooral de oproep om in het nu te leven en niet te denken: het komt ooit wel, want wie zegt dat ooit nog komt.

Tenslotte is een titel die niet confronterend is, maar wel zegt waar het over gaat.

Wat zijn je ambities met het plaform Jouw Laatste Levensfase?

Zoveel. Ik kom tijd te kort en heb ideeen te veel. September beginnen om in maart Tenslotte 2022 te laten uitkomen. Online programma vanaf september. De stichting staat er met name om het magazine en boeken uit te brengen. We gaan volgend jaar de Dag van de Laatste Levensfase organiseren. Waarschijnlijk ergens in oktober 2022. Dat wordt een hybride vorm, zowel op locatie als online en is gericht op mensen die te maken hebben met de laatste levensfase. Lezingen, sprekers en muziek combineren we in een inspiratievolle dag.

Het gaat mij om inspiratie en bewustwording. En dat kan ik niet alleen. Dat doe ik graag met partners. En ook dat moet op het platform nog verder uitgebouwd worden. Er is voldoende te doen de komende jaren.

Hoe kunnen mensen met jou in contact blijven als ze meer willen weten over de laatste levensfase?

Abonneer je op de nieuwsbrief of blijf de website checken en kijk bij agenda. Dan kun je zien wat er allemaal aangeboden wordt. Of volg me op LinkedIn, daar ben ik het meest actief.

De laatste levensfase is natuurlijk best een serieus en vaak triest onderwerp.

Wat maakt Monique aan het lachen?

Heel veel. Mezelf. Ik kan echt om mezelf lachten, want ik ben soms echt een oen. Ik hou ook van humor en vergis je niet. Ook in deze periode wordt best veel lachen. Het leven is een lach en een traan en daar moet je ook niet voorbij lopen. Waarom zou je niet mogen lachen en gelukkig zijn in deze periode? die beide kanten zoeken en daar aandacht voor vragen, maakt dat ik zelf ook kan blijven lachen en genieten. ik heb een labradoedel en die is onbesuisd, rent door het bos heen en er gebeuren genoeg dingen in de wereld waarom we kunnen lachen. Natuurlijk geeft alle ontwikkelingen rondom bijvoorbeeld corona zorgen. Maar zie ook de mooie dingen van het leven en probeer die ook te koesteren.

Sandra: als je kijkt naar het mooie leven, je weet ik zet mensen in hun energie hun eigen leven te leiden, waar hun hart sneller van gaat kloppen. In life planning termen noemen we dat ook wel een vervuld leven. Hoe kijk jij daar naar?

Wat is voor jou een leven waar je hart sneller van gaat kloppen als alles mogelijk zou zijn?

Als alles mogelijk zou zijn, ga ik in ieder geval door met wat ik nu doe. Dat als fantastische basis. En als ik dat verder mag uitbouwen, zoals een landelijke dag. Mijn grootste droom is hier op de Veluwe nog eens een plekje te hebben voor mijn onderneming waar bewustzijn en inspiratie verder uitgebouwd kan worden. Denk aan retraite weekenden en lezingen, omgeven door bossen en de hei, waar je ‘vier het leven feesten’ kunt houden.

Wie zou jij nog ontzettend graag een keer willen ontmoeten?

Dat is een leuke …… Dan wil ik een kopje thee drinken met Boeddah of de Daila Lama. Ik ben niet gelovig, maar ik heb een deel van de familie dat uit Indonesië komt. Mij moeder en mijn oom zijn grote voorbeelden voor me en mijn oom reisde de hele wereld rond als correspondent en bracht altijd kleine boeddah beeldjes voor me mee. En dan denk ik heel spontaan gelijk aan Boeddah of de Daila Lama want dat zijn mensen die gewoon zijn wie ze zijn. Door het zijn is hij al gewoon inspirerend.

Welke vraag stelt niemand je, maar zou je dolgraag willen beantwoorden?

Ik ben door allerlei omzwervingen uitgekomen hier op de Veluwe en doe wat ik nu doe. Ik heb altijd willen studeren vroeger. Maar omdat mijn oom de wereld doorgereisd en ik heb mijzelf altijd zien lopen in de piramides met een schepje. Ik wilde eigenlijk graag archeoloog worden. Misschien in een volgend leven.

Sandra: bedankt voor dit interview, erg inspirerend. Ik wil aan iedereen vragen, leef in ieder geval je eigen mooiste leven. En daar waar het eindig is, laten we daar dan in ieder geval een waardevol einde van maken en laten we het onderwerp de dood en de laatste levensfase uit de taboesfeer trekken door er veel meer bekendheid aan te geven. Ik denk dat we dat samen kunnen omarmen en ik ondersteun van harte waar je allemaal mee bezig bent.