Geld is als een stuk zeep: hoe meer je eraan zit, hoe minder je overhoudt

Veel mensen beleggen, omdat er geen alternatief is. Sparen levert momenteel niet veel op. En bij grotere bedragen op een spaarrekening krijg je geen rente. In tegendeel zelfs, want bij een behoorlijk gevulde spaarrekening moet je de bank zelfs een vergoeding betalen om je geld op een rekening te zetten. Beleggen levert op de lange termijn wel rendement waardoor je geld groeit. Maar de voorwaarde is wel dat je niet te veel handelt. Je beleggingsportefeuille is net een stuk zeep: hoe meer je handelt, hoe minder je over het algemeen overhoudt. Bij aan-en verkopen betaal je transactiekosten. In dit artikel lees je hoe het zit.

Geld is als een stuk zeep ……

Dat zijn niet mijn woorden, maar nobelprijswinnaar Eugene Fama zei ooit:

“Your money is like a bar of soap. The more you handle it, the less you’ll have”.

Eugene Fama was econoom en won in 2013 de nobelprijs voor zijn empirische analyse over de prijzen van onder andere aandelen. Zijn uitspraak roept dan ook vragen op. Want is het zo dat als je veel aan jouw geld zit het dan minder wordt?

We zijn graag bezig

We zijn als mensen geprogrammeerd om bezig te zijn. Toen we nog leefden van en op de savanne, was het nodig om te blijven bewegen. Aan de ene kant om voedsel te zoeken en aan de andere kant om zelf niet gegeten te worden. Dit gedrag was cruciaal om te overleven. Het is lang geleden en ook is het heel kortgeleden als we kijken naar de ontwikkeling van onze hersenen. We zijn als mensen heel snel gegroeid van de savanne naar een comfortabel rijtjeshuis waar de boodschappen tot in de keuken worden bezorgd. Onze hersenen hebben die snelle verandering nog niet helemaal overgenomen en dus zijn we nog steeds graag bezig. Een mooi voorbeeld hiervan zijn penaltyseries tijdens een voetbalwedstrijd.

De keeper maakt vaak de verkeerde keuze

Als tijdens een toernooi een wedstrijd gelijk eindigt, moeten strafschoppen de beslissing brengen. Let er in het vervolg maar eens op. Je ziet dat de meeste keepers stijlvol een hoek kiezen, terwijl de kans het grootst is om als winnaar van het veld te lopen als ze blijven staan. Maar dat vinden we raar. Een keeper die vijf keer blijft staan kan echt niet. Dan vinden we de keeper een sukkel. En dat terwijl het juist een slimme keuze zou zijn. De cijfers: 94% keer wordt naar een hoek gedoken. 32% van de strafschoppen gaan praktisch door het midden.

Onervaren beleggers doen precies hetzelfde: ze maken onnodige transactiekosten

Dit gedrag zie ik ook veel bij onervaren beleggers. Ook daar wordt veel te veel ‘gedaan’. En ‘gedaan’ betekent in dit geval handelen: aandelen kopen en verkopen. Uit onderzoek van het Financieel Dagblad uit 2017 bleek dat de gemiddelde belegger een aandeel 5,3 maanden in bezit heeft. Dat is heel erg kort, want beleggen is voor de lange termijn is.

Ook uit de consumentenmonitor van de AFM blijkt dat beleggers jaarlijks veel wijzigingen doorvoeren in hun beleggingsportefeuille. Wat is het probleem?

Bij beleggen maak je transactiekosten

Dus hoe efficiënter je handelt, hoe beter dat is voor je rendement. Erger nog is dat de meeste transacties gebaseerd zijn op emotie zoals angst, hebzucht of verliesaversie. Dit gedrag is verantwoordelijk voor zeer teleurstellende beleggingsresultaten. Amerikaans Onderzoeksbureau DALBAR toont jaarlijks aan dat de doe-het-zelf-belegger meer dan 4% minder rendement maakt dan de beurs. Stel je eens voor, gemiddeld 4% minder rendement dan bijvoorbeeld de MSCI Worldindex. Reken maar eens door wat dat voor je beleggingsportefeuille betekent. Als beleggingen te veel worden ‘aangeraakt’ gaat dat ten koste van het resultaat. Wijzigingen doorvoeren in je portfeuille gaan gepaard met transactiekosten.

Waar moet je jezelf voor behoeden?

Hieronder behandel ik twee typische gedragingen van gemiddelde beleggers die leiden tot verlies van geld. Er zijn er meer, maar daar kan ik wel een hele masterclass aan besteden.

Beleggingen hoog kopen en ook nog transactiekosten maken

Studie na studie toont aan dat als de aandelenmarkt stijgt, beleggers er meer geld in stoppen. En als de beurs naar beneden gaat, halen ze geld eruit. Dit irrationele gedrag zorgt ervoor dat het rendement in je portefeuille aanzienlijk lager ligt dan het historische beursrendement. Wat zou ervoor zorgen dat beleggers zo’n slecht oordeel geven? Immers, bij een rendement van 9% verdubbelt je geld elke acht jaar. In plaats van prestaties in de vorm van rendement na te jagen, had je gewoon een enkel indexfonds kunnen kopen, lekker blijven zitten en aanzienlijk hogere rendementen kunnen realiseren.

Overdrijven

Het probleem is dat de menselijke reactie, op goed of slecht nieuws, vaak overdreven is. Deze emotionele reactie zorgt voor onlogische beleggingsbeslissingen. Deze neiging tot overdreven reageren kan zelfs nog groter worden in tijden van persoonlijke onzekerheid; bijvoorbeeld bijna met pensioen gaan of een slechte economie. Er is een heel vakgebied dat onderzoek doet naar deze neiging om onlogische financiële beslissingen te nemen. Dat is ‘behavioral finance’. Deze wetenschap labelt ons geld verliezende geestentrucs met termen als overmoed.

Met overmoed denk je dat je bovengemiddeld bent. Als het op beleggen aankomt, zorgt overmoed ervoor dat beleggers hun vermogen om toekomstige gebeurtenissen te voorspellen, overdrijven. Ze gebruiken snel gegevens uit het verleden en denken dat ze bovengemiddelde capaciteiten hebben waarmee ze marktbewegingen in de toekomst kunnen voorspellen. Dan pakken ze vaker het stuk zeep, hun portefeuille, om ermee aan de slag te gaan. En we zagen al dat handelen geld kost en het maar de vraag is of je daarmee je rendement verbetert.

Wat moet je wel doen als belegger?

Misschien denk je nu dat je gewoon helemaal niets hoeft doen. Een bewuste en doordachte beslissing om niets te doen, is nog steeds een vorm van actie. Zijn je financiële doelen veranderd? Als je portefeuille is opgebouwd rond je lange termijn doelen (zoals het hoort), zou een verandering op de korte termijn in de markten er niet toe doen.

Niets doen is vaak al beter dan veel handelen op de beurs, maar er is ook een middenweg. Een actie die nodig is om te zorgen dat je beleggingen blijvend bij je passen. Je pakt de zeep – je beleggingen – op als het echt nodig is. In de beleggingswereld is dat het geval als je portefeuille bijvoorbeeld scheef is gegroeid. Stel je bent begonnen met 50% aandelen en 50% obligaties. Als aandelen het goed doen, zoals nu het geval bij de lage rentestand – kan de verhouding bijvoorbeeld 60% aandelen en 40% obligaties zijn geworden. Een stijgende aandelenmarkt zorgt zo voor een te hoog bedrag aan aandelen in je portefeuille. Dan is het aan te raden periodiek een deel van deze aandelen te verkopen, zodat de beleggingsmix blijft aansluiten bij je persoonlijke situatie. Dit noemen we herbalanceren en is een van de 5 essentiële succesfactoren om je geld te laten groeien.

Beleggingen aanpassen op basis van rationele argumenten

Het kan ook verstandig zijn om de portefeuille aan te passen om jouw geformuleerde strategie te blijven volgen. Stel je wilt je geld beleggen op basis van de economie. Dan is het nodig om de portefeuille mee te laten bewegen met de omvang van de economie in verschillende landen. Je gaat dan langzaam maar zeker steeds meer belegggen in bijvoorbeeld China, omdat dit land een steeds groter belang krijgt in de wereldeconomie.

Het verschil van handelen op deze manier is dat dit rationeel is. Je hebt vooraf de criteria geformuleerd. De portefeuille verandert omdat de situatie verandert en niet omdat de waarde van aandelen veranderen. Het lijkt hetzelfde maar is wezenlijk anders. Door vooraf je strategie te formuleren zit je veel minder aan je vermogen, waardoor je er langer mee doet. Net zoals met dat stuk zeep!

Meer informatie?

Wil je meer weten over beleggen en hoe je succesvol je geld kunt laten groeien. Begin dan met het downloaden van mijn e-Book aan de rechterkant van dit blog.

Je kunt ook gelijk een kennismakingsafspraak boeken in mijn agenda om te bespreken hoe ik je verder kan helpen.

P.S. de afbeelding in dit blog is ter beschikking gesteld door NNEK Vermogensbeheer. Dank daarvoor.