Wat is een lijfrente?
Lijfrente en pensioen worden vaak door elkaar gebruikt. Denk maar eens aan dat irritante reclamespotje van Brand New Day waarin Sander Schimmelpenninck aangeeft dat iedereen een extra pensioenpotje nodig heeft: “Dikke kans dat je te weinig geld heeft als je later wilt stoppen met werken.” Hij heeft het hier niet over pensioen, maar over een lijfrente. In de marketing bekt pensioen nu eenmaal beter dan lijfrente.
De definitie van lijfrente:
Lijfrente is het van het in leven zijn van één of meer personen afhankelijke recht op een periodieke uitkering in geld.
Die periode uitkering krijg je door vermogen op te bouwen voor inkomen als je stopt met werken. Een lijfrente is een fiscaal vriendelijk financieel product. Je kunt premie betalen aan een verzekeringsmaatschappij of je kunt geld inleggen bij een bank of bij een vermogensbeheerder. De inleg wordt gebruikt om rendement te realiseren in de opbouwfase. En in de uitkeringsfase wordt het opgebouwde kapitaal omgezet in een uitkering.
De basis van lijfrente
Met een lijfrente bouw je fiscaal voordelig een pot geld voor later op. Veel mensen bouwen minder pensioen op dan ze denken. Dat betekent dat je in de toekomst minder inkomen hebt dan je verwacht en wellicht is er dan op niet genoeg geld om van te leven zoals je nu gewend bent.
Aanvullend inkomen kun je opbouwen in de derde pijler van het pensioenstelsel. De eerste pijler is de AOW, de tweede pijler betreft pensioenopbouw via de werkgever en de derde pijler is wat je zelf kunt regelen.
Sparen of beleggen voor de opbouw van extra inkomen voor later is op meerdere manieren mogelijk. In dit artikel lees je over fiscaal vriendelijk vermogen opbouwen met een lijfrente. Die valt dan fiscaal in box 1 en het fiscaal vriendelijke ligt in het feit dat je inleg binnen de jaarruimte aftrekbaar is van je inkomen bij de belastingaangifte. Het opgebouwde vermogen in een lijfrente valt buiten de vermogensrendementsheffing van box 3.
Er zijn drie soorten toegestane uitvoerders. Je kunt een rekening openen bij de bank of bij een vermogensbeheerder. En je kunt een verzekering afsluiten voor je lijfrente.
Lijfrente sparen
Met banksparen bouw je vermogen op, op een geblokkeerde spaarrekening. Je kunt het geld er niet zo maar afhalen. De bank vergoed over je spaarsaldo rente. Dit kan een variabele rente zijn of een vaste rente. Dat laatste noemen we dan een deposito. Rondom je AOW-gerechtigde leeftijd koop je met het opgebouwde spaarsaldo een uitkering aan. Met sparen redden de meeste mensen het helaas niet om een fatsoenlijk aanvullend inkomen te realiseren. Een doelstelling van 4% boven inflatie is met een lijfrente spaarrekening niet mogelijk. Eerder schreef ik hierover een blog.
Lijfrente beleggen
Met beleggen bouw je vermogen op, op een geblokkeerde beleggingsrekening. Ook hier kun je het geld er niet zo maar afhalen. De vermogensbeheerder zorgt voor rendement op je beleggingen in een profiel dat bij je past. Namen die je tegenkomt kunnen zijn defensief, neutraal en offensief. Rondom je AOW-gerechtigde leeftijd koop je met het opgebouwde vermogen een uitkering aan. Beleggen heeft een hoger verwacht rendement dan sparen, maar ook een hoger risico. Maar voor de lange termijn is het verwacht rendement veel hoger dan bij sparen.
Lijfrente verzekeren
Bij een lijfrenteverzekering ontvang je op de einddatum een kapitaal om een uitkering mee aan te kopen. Ook de verzekeraar vergoedt rente over de premies die je stort. Deze rente is echter afhankelijk van de opbrengsten uit beleggingen van de verzekeraar en dat noemen we dan winstdeling. Verzekeren is zelden interessant in de opbouwfase. Banken en vermogensbeheerders bieden meer flexibiliteit bij inleg en hebben lagere kosten.
Het belangrijkste voor- en nadeel van lijfrente
Een bekende uitspraak van Johan Cruijff die je vast en zeker kent:
“Elk nadeel heeft zijn voordeel.”
Dat geldt ook voor het opbouw van vermogen voor aanvullend inkomen vanaf je AOW-gerechtigde leeftijd in de vorm van een lijfrente. Daarbij houd je rekening met twee belangrijke aspecten.
Belastingvoordeel
Wat lijfrente voor veel mensen interessant maakt, is dat je vermogen kunt opbouwen met belastingvoordeel. Je mag de inleg voor lijfrente namelijk aftrekken bij de aangifte inkomstenbelasting. Maar de overheid geeft geen cadeautjes. Tegen de tijd dat je met pensioen gaat, betaal je wel inkomstenbelasting over de uitkering van je lijfrente. Het voordeel zit in het tarief, want ZOW-ers betalen minder inkomstenbelasting over de eerste € 38.704 (2023). Daarnaast betaal je over je lijfrente géén vermogensrendementsheffing.
Let op: leg nooit meer in, dan je kunt aftrekken. Dat voorkomt veel gedoe in de toekomst. De uitvoerder houdt belasting in op de uitkeringen, ook als je de inleg niet hebt afgetrokken, tenzij je dit kunt aantonen met een beschikking van de belastinginspecteur. Maak daarom een jaarruimteberekening.
Je geld staat vast
Je moet je lijfrente gebruiken voor je pensioen. En het is verplicht om dat geld periodiek te laten uitkeren. De minimale duur van de uitkering is 5 jaar. Dit nadeel wordt overigens door voor mensen als een voordeel gezien, want zo kom je niet in de verleiding om het geld te besteden aan iets anders.
Twee producten: lijfrente opbouwen en later uitkeren
Opbouwfase
Het is goed je te realiseren dat je bij een lijfrente twee soorten producten hebt. Als je inlegt in een rekening ben je vermogen aan het opbouwen. We noemen dit ook wel een lijfrente opbouwrekening. Met dit opgebouwde bedrag laat je op een later moment een inkomen uitkeren.
Zoals gezegd kan lijfrente opbouwen bij een bank, vermogensbeheerder of verzekeraar. Een vraag die ik regelmatig krijg: is de keuze voor een aanbieder die ik nu maak tot de einddatum van het product? Nee, je kunt je opgebouwde kapitaal overdragen naar een andere aanbieder. Bouw je nu op in een lijfrente spaarrekening, dan kun je dit bedrag overdragen naar een lijfrente beleggingsrekening. En natuurlijk ook andersom.
Uitkeringsfase
Op de ingangsdatum wordt het opgebouwde kapitaal omgezet in een periodieke uitkering. De ingangsdatum is flexibel, maar kent wel een maximale leeftijd van 5 jaar na AOW-datum. De uitkering kan tijdelijk of levenslang zijn. Veel mensen vinden het prettig om de lijfrente bijvoorbeeld in 5 jaar te laten uitkeren, zodat ze in het begin van het niet-werkzame leven daarmee leuke dingen kunnen doen. Daarbij geldt wel een maximum van € 24.168 bruto per jaar. Heb je meer vermogen opgebouwd, dan moet de tijdelijke uitkering wat langer lopen.
Ook in de uitkeringsfase kun je opnieuw een keuze maken tussen de toegestane aanbieders. Deze aanbieder verzorgt de uitkeringen onder inhouding van belasting. Want weet je nog, je trekt bij het opbouwen van je lijfrente de premie af en bij de uitkering wordt die belast.
Gratis Roadmap Pensioen
Hoe je jouw pensioen van nu eindelijk van je to-do-lijstje streept, zonder dat het je veel tijd kost.
Met deze Roadmap in de hand, heb je een concreet en praktisch stappenplan hoe je jouw aanvullend pensioen kunt regelen.
Bijvoorbeeld omdat je ondernemer bent en zelf je pensioen moet regelen. Of omdat je werkgever geen pensioenregeling heeft. Of je bent erachter gekomen dat je pensioen niet zo goed is als gedacht.