Wilsonbekwaamheid: een sluipmoordenaar met ingrijpende gevolgen voor jou en je familie

Dit gastblog over wilsonbekwaamheid is geschreven door Donald van Kollem, één van de oprichters van Voor-Morgen.
Voor-Morgen is een non-profit organisatie met het doel mensen te informeren over wilsbekwaamheid en wilsverklaringen. Zij biedt tevens een oplossing aan met de Digitale Wilsverklaring.
Leestijd: 3 min

In principe is ieder mens wilsbekwaam. Als je een operatie of behandeling moet ondergaan, zal de arts met jou een behandelplan maken. Daarin wordt vastgelegd welke operaties worden uitgevoerd. Wat wil je dat er gebeurt ingeval van een hartstilstand, wel of niet reanimeren, behandelen etc. Je bepaalt zelf in onderling overleg met de arts wat wel en niet gewenst is. Dat geldt ook voor euthanasie en je wens waar en door wie je verzorgd wilt worden.

Maar, als je wilsonbekwaam bent en geopereerd moet worden is dat overleg van jou met de arts niet mogelijk. Dan dient iemand jou te vertegenwoordigen en hij of zij voert het gesprek met bv de arts, namens jou.
De vertegenwoordiger moet dan wel precies weten wat je wensen zijn. Daaraan zitten vormvereisten en andere wettelijke vereisten vast.

Wilsonbekwaamheid

Je bent wilsonbekwaam als je niet meer kunt zeggen wat je wilt of wenst. Of als je niet begrijpt wat het gevolg is van een voorgestelde (be)handeling.

Kans op wilsonbekwaamheid

De samenleving vergrijst razendsnel. Over enkele jaren zijn er ca. 5 miljoen mensen van 65 en ouder. Dat heeft gevolgen voor gezondheid en gewenste zorg. En dat maakt de kans dat je te maken krijgt met wilsonbekwaamheid in jouw omgeving groot.

Oorzaken van wilsonbekwaamheid

Er zijn verschillende oorzaken van wilsonbekwaamheid.

1. Alzheimer Nederland meldt dat 1 op de 3 vrouwen van 65 jaar en ouder dementie gaat krijgt. Deze ziekte duurt gemiddeld 7 jaar.
2. Jaarlijks zijn er in Nederland ca. 50.000 herseninfarcten.
3. Hart -en vaatziekten, hartfalen wordt doodsoorzaak nummer 1.

Oplossing bij wilsonbekwaamheid

Gelukkig is er ook een oplossing om ervoor te zorgen dat jouw wil wel wordt uitgevoerd als je zelf onbekwaam bent beslissingen te nemen. Je machtigt iemand – een vertrouwenspersoon – schriftelijk om jou te vertegenwoordigen als je zelf de regie over je eigen leven hebt verloren.

Deze persoon dien je goed te informeren over jouw wensen. Vaak zien we dat naasten zoals kinderen deze rol goed kunnen vervullen.

Dit is waarom velen het goed willen regelen:

• Je bent zelf iemand met het recht op vastleggen van je wensen en mening (zelfbeschikking).
• Je communiceert met je partner, kinderen en geliefden, en voorkomt onduidelijkheid of erger gedoe en ruzie binnen we familie.
• Je geeft artsen en behandelaars duiding en comfort bij het uitvoeren van je wensen.

Je wensen leg je vast in een document die we een wilsverklaring of volmacht noemen.

De 2 belangrijkste te onderscheiden gevolgen van wilsonbekwaamheid

De twee belangrijkste gevolgen van wilsonbekwaamheid zijn:
A – medische gevolgen.
B – zakelijke of financiële gevolgen.

A – Medische gevolgen

Je legt jouw wensen vast in een wilsverklaring voor het geval  je niet meer zelf met je arts kunt overleggen over behandeling en zorg.

Vorm van een wilsverklaring

In principe heeft de wetgever de vorm/wijze vrijgelaten waarin je jouw wensen vastlegt. Je kunt zelf een rechtsgeldige wilsverklaring schrijven zolang je maar wilsbekwaam bent, 18 jaar of ouder bent, dit schriftelijk vastlegt en die wilsverklaring dateert en ondertekent.

De meest bekende en gebruikte wilsverklaringen zijn:

• Behandelverbod. Hierin geef je aan welke behandelingen je niet (meer) wilt als je door ziekte, ongeval of welke oorzaak dan ook in een toestand komt, waaruit geen herstel tot een redelijke en waardige levensstaat te verwachten is.
• Niet-reanimerenverklaring, waarin je aangeeft in welke situaties je niet gereanimeerd wilt worden.
• Zorgwensverklaring. Hierin geef je aan waar en door wie je verzorgd wilt worden. In een toekomst waarin professionele zorg steeds schaarser zal zijn, is het extra belangrijk om aan te geven wat je wil in het geval dat je blijvende zorg nodig hebt.
• Euthanasieverzoek waarin je een arts verzoekt om euthanasie toe te passen in het geval van ondraaglijk en uitzichtloos lijden. In tegenstelling tot de andere verklaringen, is dit een verzoek en is de arts niet verplicht om deze wens op te volgen.

Artsen zullen je wensen die zijn vastgelegd in de eerste 3 wilsverklaringen (als aan de voorwaarden is voldaan) te respecteren en uitvoeren.

Euthanasie is een verzoek en is omkleed met wettelijke vereisten. Zo dien je dit verzoek te doen als je nog wilsbekwaam bent, schriftelijk vast te leggen en ook met je arts te hebben besproken!

Aanbieders van medische wilsverklaringen

Er zijn, mede vanwege de vormvrijheid, vele aanbieders van wilsverklaringen. Via internet vind je onder andere artsen, advocaten, notarissen en patiënten -en belangenverenigingen.

Voorkeur voor de vorm van je wilsverklaring

Handgeschreven verklaringen, penningen om de nek, niet-digitale documenten, beperkt beschikbare documenten en dure oplossingen als het notariële levenstestament en dergelijke zijn niet meer gewenst. Het is ouderwets, lijkt op ‘muziek opnemen op een cassettebandje’, en is niet meer van deze tijd.

De meeste artsen en verzorgers wensen duidelijkheid en zekerheid omtrent identiteit van de opsteller, 24/7 beschikbaarheid met een schriftelijke en liefst met mondelinge toelichting, een video, alles uiteraard geheel digitaal. Deze zijn altijd aanpasbaar, beschikbaar, voor opsteller, vertegenwoordiger en arts!

Voor-Morgen is de enige die dit alles in één document biedt.

B – Zakelijke gevolgen

De wetgever heeft voorgeschreven dat je de eigen woning die je bezit samen met je partner alleen kunt verkopen en leveren als je daar beiden voor tekent of elkaar schriftelijk notarieel hebt gevolmachtigd. Als je partner wilsonbekwaam is en je hem of haar niet vooraf een volmacht hebt gegeven, kan die levering in principe niet plaatsvinden. In principe, want er is een weg open en dat is de gang naar de rechter om vervangende toestemming te vragen.

Daarnaast wensen/eisen banken een notariële volmacht voordat je over de gelden van een ander wilt/kunt beschikken. Dit aspect van wilsonbekwaamheid kun je regelen in een notarieel levenstestament. Maar de medische kant heeft hierin maar zeer beperkt waarde.

Wilsonbekwaamheid komt vaak voor

Wilsonbekwaamheid komt enorm veel vaker voor dan gedacht. De gevolgen worden vaak sterk onderschat, of weggewoven met opmerkingen zoals:

“Waarom zou ik mijn wilsverklaring digitaal vastleggen, mijn vader (82) leeft ook nog dus voor mij nog niet relevant”

of

“Ik ben al 45 jaar in gemeenschap van goederen getrouwd”, dus mijn partner regelt het wel!”

Je weet nu dat dit een grote misvatting is. Maar ook de wetgeving in het kader van AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) beperkt informatie-uitwisseling als er geen volmacht is. Zelfs als je 45 jaar in gemeenschap van goederen bent gehuwd!

Hoe kun je jouw wensen goed regelen?

De medische en zakelijke gevolgen kun je het beste vooraf schriftelijk regelen door het opstellen van een medische Digitale Wilsverklaring/volmacht, en, indien nodig aangevuld met een algemene notariële volmacht. Dit wordt ook wel het levenstestament genoemd.

Als je dat hebt gedaan houd je de regie over je leven en worden je wensen uitgevoerd en gerespecteerd ook als je wilsonbekwaam bent geworden.

Regel het nog vandaag, want je weet ook “een brandend huis kun je niet verzekeren”. Dat geldt ook voor het opmaken van een wilsverklaring, zeker als het gaat om medische zaken.

Wil je meer informatie over wilsonbekwaamheid?

Kijk op de website van Voor-Morgen of stuur Donald een e-mail: dvankollem@Voor-Morgen.nl.

Natuurlijk kun je Donald ook bellen. Zijn mobiele nummer is 06-5345 0542. Of bel 085-303 6325.

Ook op dit podium als specialist?

Wij laten in onze blogs graag specialisten uit ons netwerk aan het woord om mensen te informeren over verschillenden onderwerpen. Ook interesse? Neem contact op om samen de mogelijkheden te bespreken.