Leef het leven breed, want de lengte ken je niet

Tenslotte is een uitgaven van het platform Jouw Laatste Levensfase, waar professionals bij elkaar worden gebracht die van betekenis kunnen zijn als je te maken krijgt met de laatste levensfase. Misschien ben je zelf ziek en wordt je geconfronteerd met de eindigheid van het leven. Of heb je een partner, ouder of andere dierbare waarvoor de dood in de coulisse wacht tot het moment daar is. Een leven zonder afscheid bestaat niet. We nemen vaak afscheid, maar soms gaat dat afscheid over het grootst denkbare verlies: dat van een dierbare.

Het leven en de dood horen bij elkaar. Net zoals leven en geld onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Nagenoeg elke levenskeuze heeft financiële gevolgen. En onze relatie met geld is niet altijd rooskleurig.

In deze publicatie neem ik je mee in financiële en emotionele aspecten van leven in de wetenschap dat het einde in zicht komt. Je kunt het ook direct downloaden en opslaan.

De dood staat grijnzend in de coulisse

Er is niets meer aan te doen. Als je dat te horen krijgt, is het wakker worden in je ergste nachtmerrie. Emoties overmannen je. Verdriet, woede, onmacht. Er gebeurt veel in korte tijd.

De resterende lengte van leven

Toen we hoorden dat het leven van mijn man alleen nog gerekt kon worden, was ook mijn eerste vraag: hoe lang werken die medicijnen? Dat is van verschillende factoren afhankelijk, maar gemiddeld negen maanden was het antwoord van de oncoloog. Ik telde de maanden in gedachten, maar hij was niet gemiddeld.

Een beter antwoord was: ergens tussen 5 minuten en twintig jaar. Beiden zijn niet realistisch. Maar als je arts zegt: negen maanden, dan is dat waar de focus ligt. Je moet accepteren dat het leven beperkt is en daar vervolgens concrete acties aan verbinden. En daar kun je vandaag me beginnen. Maar die mentale stip aan de horizon zetten, is meestal geen goed idee. Het is beter niet te weten hoe lang nog.

Leven in de volle breedte

Hoelang het leven ook duurt, het is onnodig om je dromen en verlangens voor later te bewaren. Wie zegt dat later ooit komt. Kijk om je heen. Hoeveel mensen ontvallen ons veel te jong. Als je luistert naar je diepste verlangens en je durft keuzes te maken, ontstaat energie en daadkracht waarmee je jouw leven vormgeeft. Leven in de breedte betekent kwaliteit van leven creëren, rijk gevuld met herinneringen aan mooie momenten. Leven in de volle breedte betekent ook dat je het leven leidt waar je diep in je hart naar verlangt.

Het verhaal van Gerard*

Ik deelde zijn verhaal in een ander blog. Gerard was 62 jaar toen we elkaar ontmoette. Gerard overleed in 2019 aan de gevolgen van een beroerte. Hij heeft zijn hele leven hard gewerkt. De laatste twintig jaar was hij ondernemer. Hij werkte altijd met de gedachte in het achterhoofd om later een goed pensioen te hebben en daarmee een goed leven te leiden. Dingen doen die voor hem en zijn vrouw belangrijk waren, schoof hij voor zich uit. Ik liet Gerard zien dat hij ruim 5 jaar eerder had kunnen stoppen met werken. Hij had voldoende geld, maar onvoldoende tijd. Met tranen in zijn ogen zei hij:

Ik heb mijn leven keihard gewerkt en heb daarvan spijt. Als ik eerder zo iemand als jij was tegengekomen, die mij het inzicht geeft dat ik nu gekregen heb, was ik eerder gestopt met werken. Die laatste levensfase had ik veel waardevoller kunnen en willen invullen.

* Gerard is niet zijn echte naam.

Verzamel herinneringen in het leven

Het leven bestaat uit momenten. Maak er je missie van om aan het einde terug te kunnen kijken op een fantastische verzameling van herinneringen. Zo’n herinnering die me mijn leven bij blijft is dat ene moment in de zomer van 2019. We liepen samen in Nijmegen over de Via Gladiola, om de Nijmeegse Vierdaagse uit te lopen. Dat was zo’n moment, echt onvergetelijk! En in aanvulling daarop kan ik het gezicht van de oncoloog nog zien op het moment dat hij vol trots zijn tweede kruisje toonde. Iemand die dat presteert in zijn laatste levensfase, dat is een topprestatie van wereldformaat.

Verschillende belevingswerelden in de laatste levensfase

Maar laten we teruggaan naar het onderwerp van dit artikel. Want als de dood ergens in de coulisse staat te wachten omdat jij en je partner te horen krijgen dat het leven eindig is, heeft dat enorme impact op je leven. Je wereld staat op zijn kop. Waar moet je beginnen? Wat moet je allemaal regelen? Je loopt rond met grote vragen. Wat gaat er gebeuren, waar kan ik terecht, wanneer, waarom en vooral ook hoe. Hoe gaat het straks met mij?

Wat in de harten van omstanders woedt, is verdriet, afscheid en de pijn van het moeten loslaten van een dierbare bij het afscheid dat er aan komt. Dat sluit niet aan bij de belevingswereld van de stervende. Er zijn twee werkelijkheden. Wij, de achterblijvers, moeten verder. Maar de stervende is daar helemaal niet mee bezig. Die vecht om hier te blijven en wil leven. Deze energievelden, daar heb ook ik midden in gezeten.

En als het besef daar is dat leven er niet meer in zit, dan willen de meeste mensen maar één ding: iedereen goed achterlaten. Maar het gesprek aangaan, voelt als een olifant die in de porseleinkast loopt. Waar moet je beginnen? Hoe maak je jouw verlangens bespreekbaar? Onthoud ik in proces een ding: jouw beslissingen zijn altijd goed.

Nalatenschap voorbereiden

Iedereen laat iets na. Ontastbare dingen zoals veel dierbare herinneringen. Maar natuurlijk ook dingen die je kunt vastpakken, zoals dat klokje wat al jaren in de familie is. Bij wie is dat in goede handen? Denk ook aan je bezittingen: een woning, caravan, geld op een bank- of beleggingsrekening en een levensverzekering. En velen van ons hebben een hypotheek.

Te vaak gaat het nog mis. Een derde van de opengevallen nalatenschappen leidt onnodig tot onbegrip tussen familieleden of zelfs tot ruzie bij de kist. Daarnaast is het voorbereiden van je nalatenschap ook een prima manier om erfbelasting te besparen. In de praktijk schuiven veel mensen dit voor zich uit. Zonde, al was het maar omdat de fiscus dan misschien de lachende derde is.

Er zijn veel te weinig mensen die vooraf begeleiding zoeken om te zorgen dat alles zo geregeld wordt zoals je dat het liefste hebt. Nadenken over wat je nalaat kan veel gedoe voorkomen. Vergis je niet, het gaat heel vaak over de kleine dingen waar de meeste ruzies door ontstaan. Laatst las ik een uitspraak over een fiets van vader dat onderwerp was een fikse ruzie, terwijl de drie kinderen een paar ton op de rekening kregen bijgeschreven. Maar ook waardeloze dingen die ontzettend waardevol zijn. Denk bijvoorbeeld aan een fotoboek. Vooraf je toekomstige nalatenschap regelen, ook je (uitvaart)wensen kenbaar maken, houdt de herinnering mooi en levend. Mag ik daarin jou en je naasten begeleiden zzodra je te maken krijgt met de laatste levensfase?

Voor rouw bestaat geen handleiding

En dan is het moment daar om los te laten. Verlies door het overlijden van je partner of een dierbare heeft grote impact op je leven. Ik ken je route. Het is begaanbaar. Iedereen rouwt op een eigen manier en iedereen ervaart dat op een andere manier. Tijd nemen en daaraan aandacht geven is belangrijk. Ik leefde dicht bij mijn gevoel en vroeg me elke dag af, wat heb ik vandaag nodig? Dat heeft mij enorm geholpen. Zo groeide ik toe naar het moment om de bladzijde om te slaan naar het volgende hoofdstuk in mijn leven. En jij? Misschien heb je hele andere dingen nodig, maar focus op het goede en lichtpuntjes in je leven, hoe klein die ook lijken.

Afwikkelen van een nalatenschap

Als er een beperkt vermogen is of als een of twee erfgenamen betrokken zijn, is het afwikkelen van een nalatenschap goed te doen. Maar ik zie dat de meeste mensen wel wat hulp kunnen gebruiken als een nalatenschap is opengevallen. Vaak wordt de taak van executeur te lichtvaardig opgevat en dat kan tot grote ongelukken leiden. Het afwikkelen van een nalatenschap is wel opstijgen, vliegen en veilig landen. Veel mensen weten niet waar ze precies ja tegen zeggen. Waar moet je beginnen en heb je energie om het op te pakken? Iemand aan je zijde die (een deel van) het afwikkelen van de erfenis uit handen neemt, is een zorg minder in moeilijke tijden.

Tenslotte

Het goed om te weten dat je er niet alleen voor staat als je te maken krijgt met de laatste levensfase. Praat met iemand die begrijpt voor welke opgave je staat. Iemand die je helpt met de praktische kant als je dat zelf niet wilt doen, maar die je wel betrokken houdt. Iemand met een luisterend oor die je helpt om de draad van het leven weer op te pakken.

Achteromkijken, ……. een moment van bespiegeling van het leven en dan tot de conclusie komen dat het leven ‘rond’ is. Dat is wat ik iedereen gun.

De kracht en levensenergie die ik zelf heb ik zelf mogen ervaren toen Guus eind februari 2020 overleed dat gun ik jou ook. Die kracht heb ik mede ontleend aan de krachtige methodiek van life planning, hoewel ik mij realiseer dat dit een compleet verkeerde term is in dit kader. Een begrip dat veel beter de lading dekt is ‘priority in life planning’. Want als je dicht bij jezelf blijft, leeft zoals je dat het liefst doet, met een financieel ontspannen mindset, voel je je beter en gelukkiger en draag jij bij om de wereld een beetje mooier te kleuren.

Ervaren wat ik voor je kan betekenen in de laatste levensfase?

Als financieel planner help ik mensen met inzicht hoe geld door hun leven stroomt en welke keuzes je in het leven kunt maken. Veel van mijn klanten hebben bijvoorbeeld geld gekregen door een erfenis en willen dat op een manier besteden om te leven waarnaar ze in hun hart verlangen. Als (financial) life planner, aangesloten bij de Vereniging van Life Planners Nederland, bekijken we samen de financiële mogelijkheden in het kader van jouw leven en help ik je om hartewensen te laten uitkomen. In mijn rol als RegisterExecuteur ontzorg ik (toekomstige) nabestaanden door het voorbereiden en afwikkelen van nalatenschappen.

Wil je eens vrijblijvend kennismaken? Plan een afspraak in mijn agenda en we spreken elkaar binnenkort.