ZZP-er: je oudedagsreserve is geen zzp pensioen!

Ik val maar gelijk met de deur in huis: als zzp-er kun je een oudedagsreserve opbouwen in je eenmanszaak, maar hiermee bouw je nog geen pensioen op. Het is een misverstand te denken dat de oudedagsreserve een zzp pensioen is. Het is niets meer dan een belastingschuld met de nodige valkuilen! Ik geef je vier redenen om niet aan een zzp pensioen in je eigen onderneming te beginnen of er direct mee te stoppen. En natuurlijk geef ik je alternatieven.

ZZP pensioen en oudedagsreserve, wat is het verschil?

De oudedagsreserve is dus geen pensioen voor de zzp-er. Het is een fiscale regeling met twee essentiële eigenschappen:

• Je betaalt geen belasting in het jaar dat je gebruik maakt van de oudedagsreserve,
  en
• Die belasting moet je wel betalen op het moment dat je stopt met je onderneming of de oudedagsreserve laat vrijvallen, al dan niet door omzetting in een pensioen. Het zzp pensioen heet formeel een lijfrente.

Pas als de oudedagsvoorziening is afgestort bij een professionele uitvoerder, is het een voorziening voor je zzp pensioen. De belastingheffing over je dotatie aan de oudedagsreserve wordt uitgesteld. Maar dat betekent dus niet dat automatisch pensioenkapitaal wordt opgebouwd. Door dit misverstand wordt de oudedagsreserve ook wel de ‘pensioentijdbom’ genoemd.

Zo werkt de oudedagsreserve (ook wel FOR genoemd)

De belastingdienst verleent belastinguitstel, maar geen belastingafstel. Door de toevoeging aan de oudedagsreserve verlaag je jouw bruto inkomen waarover inkomstenbelasting wordt berekend. Stel, je verdient dit jaar € 80.000. Dit is de winst uit onderneming.

De toevoeging aan je oudedagsreserve over een kalenderjaar is 9,44 % van de winst, met in 2020 een maximum van € 9.218. Bij bovenvermeld inkomen bedraagt de toevoeging maximaal € 7.552, waardoor je over € 72.448 inkomstenbelasting betaalt. Omdat je aftrek in het hoogste tarief van de inkomstenbelasting zit, is je besparing dit jaar 49,50% van de toevoeging.

Maar let op! Want er komt een moment dat de oudedagsverplichting (verplicht) vrijvalt. Dan wordt je winst uit onderneming verhoogt met de stand van de oudedagsverplichting. Over dat verhoogde inkomen moet belasting worden betaald. En dan maar hopen dat er nog liquiditeiten zijn om die schuld te betalen. Want door deze vrijval zul je over het algemeen ook 49,50% belasting moeten betalen.

De fiscale besparing zit in het uitsmeren van de toekomstige uitkeringen. Het liefst nadat je AOW-uitkering is ingegaan. Want dan wordt de uitkering belast tegen een veel lager tarief. Veelal tegen 19,45%, soms tegen 37,35% en incidenteel tegen het hoge tarief van 49,50%. Maar met goede financiële planning kun je dat laatste natuurlijk voorkomen. Dit uitsmeren van de uitkeringen doe je door de oudedagsreserve af te storten in een lijfrente waarover hierna meer.

ZZP pensioen met oudedagsreserve levert maar beperkt voordeel op

Als je dan toch al een oudedagsreserve hebt, is het handig om te begrijpen hoe het werkt. Heb je een eenmanszaak, onderneem je met een vennoot in een vof of ben je maat in een maatschap en voldoe je aan het urencriterium? Dan kun je gebruik maken van de oudedagsreserve voor je zzp pensioen.

Voorwaarde om de oudedagsvoorziening te gebruiken als pensioen voor een zelfstandige, is dat je aan het begin van het kalenderjaar de AOW-gerechtigde leeftijd nog niet hebt bereikt. In 2020 mag je 9,44% van de winst aftrekken met een maximum van € 9.218. De toevoeging aan de oudedagsreserve verminder je met de pensioenpremie die je al van de winst hebt afgetrokken. Afhankelijk van de hoogte van je winst, is het maximale belastingvoordeel rond € 4.600. Het belastingvoordeel is dus zeer beperkt. De eerste reden om niet aan een oudedagsreserve te beginnen en direct een zzp pensioen op te bouwen.

Waarom is er dan een oudedagsreserve als het helemaal niet interessant is?

Dat is een hele goede vraag. Door de oudedagsreserve te gebruiken, kun je goedkoop extra geld investeren in je onderneming. Het is een middel om je financiële ruimte te vergroten en meer financiële armslag te creëren om te ondernemen. Zo ben je niet of minder afhankelijk van externe financieringen. Op zich is deze gedachte niet zo gek en er is ook niets mis mee, zolang je je maar realiseert dat het eigenlijk voor een deel een renteloze lening van de overheid is. En die belasting over je oudedagsreserve moet je vroeg of laat wel betalen. Gebruik je de oudedagsreserve niet voor bedrijfsmatige investeringen? Laat het geld dan niet renteloos verpieteren op een rekening en stop direct met het verder opbouwen van een oudedagsreserve. Laat je geld fatsoenlijk renderen door gebruik te maken van een zzp pensioen regeling. Er zijn meerdere aanbieders van dit soort producten. Want zonder rendement geen fatsoenlijk pensioen.

En dan zijn de liquide middelen er niet

De derde reden om niet aan een oudedagsreserve te beginnen is dat veel zelfstandigen zich niet of veel te laat realiseren dat er nog belasting moet worden betaald over de oudedagsreserve. De benodigde liquide middelen om de oudedagsvoorziening af te storten naar een aanbieder van een lijfrenteproduct om zo een zzp pensioen op te bouwen of te laten uitkeren zijn niet aanwezig. En de oudedagsvoorziening laten vrijvallen en daarover dan de belastingclaim betalen kost minder geld, maar ook dan is het geld er niet altijd. Kortom, heb je als zzp-er een oudedagsvoorziening in je eenmanszaak of vof? Houd dan ook altijd de liquide middelen hiervoor aan, maar nog beter is een zzp pensioen op te bouwen buiten de onderneming. Lees ook even twee alinea’s verder.

Oudedagsreserve als middel om beslissingen uit te stellen

De oudedagsreserve kan wel een handig middel zijn als (de top van) je inkomen in de hoogste belastingschijf valt en je wilt de keuze voor een product voor zzp pensioen nog even uitstellen. Je weet wel dat je iets wilt regelen, maar wat en hoe precies, is nog een vraag. Als je dit jaar een hoge winst hebt, is het wel handig om geld opzij te zetten met maximaal fiscaal voordeel. Je kunt dan over dit belastingjaar gebruikmaken van de oudedagsreserve en later dit bedrag gebruiken voor een zzp pensioen. Over het algemeen geldt echter wel, hoe eerder je een keuze maakt en begint met een lijfrente, hoe groter kans is op een hoger bedrag op de einddatum om een pensioenuitkering mee aan te kopen. Uitstellen van je beslissing? Liever niet, want bij het opbouwen van vermogen is tijd je grootste vriend.

Oudedagsreserve is een privéaangelegenheid

Naast de hiervoor genoemde aspecten is het zaak te voorkomen dat de oudedagsreserve leidt tot een forse belastingaanslag in box 3. Want de liquide middelen voor deze oudedagsreserve mogen maar beperkt in de onderneming worden aangehouden, aldus een uitspraak van de rechtbank Gelderland. De bezittingen van een eenmanszaak (of vof) mogen uitsluitend betrekking hebben op zaken die nodig zijn in de onderneming. Er mag natuurlijk mag wel een spaarpotje worden gevormd voor bedrijfsinvesteringen in de toekomst, maar reserveringen voor het pensioen worden geacht in de privésfeer plaats te vinden. De financiële middelen moeten dus na het bereiken van de buffer worden overgeheveld naar box 3.

Oudedagsreserve gebruiken voor een zzp pensioen

Heb je een oudedagsreserve in je onderneming opgebouwd en wil je ook echt een inkomensvoorziening voor de oude dag opbouwen? Dan kun je de oudedagsreserve omzetten in een lijfrenteproduct bij een uitvoerder voor zzp pensioen. De oudedagsreserve neemt af met (het deel) wat je gebruikt als inleg voor een lijfrenteproduct. Het bedrag waarmee de oudedagsreserve afneemt, is belastbare winst. Daar staat tegenover dat de inleg voor het zzp pensioen aftrekbaar is. Zo hoef je over de vrijval van je oudedagsreserve geen belasting te betalen.

Zo regel je je zzp pensioen bij een aanbieder van een lijfrenteproduct

Een lijfrente koop je bij een bank, beleggingsinstelling of een verzekeraar. De keuze is afhankelijk van je wensen, doelstellingen en uitgangspunten. Dat geldt ook voor de keuzes die binnen een product gemaakt kunnen worden. Wil je bijvoorbeeld gaan beleggen of toch liever sparen? Ik hoor mensen vaak zeggen, sparen levert niets op, dus is dat wel een goede keuze? Kijk ook wanneer het geld moet beschikbaar zijn om je inkomen aan te vullen. Bij beleggen is je rendement onzeker, maar op lange termijn neemt die zekerheid wel toe. Als je langer dan 10 jaar te gaan hebt, is beleggen over het algemeen een goede keuze. En nog een tip: leg gespreid in en kijk er niet naar. Dat geeft op langere termijn de meeste garantie voor een goed resultaat. Stel jezelf daarnaast de vraag Aan wie de uitkering moet toekomen bij overlijden voor of na pensionering. Zomaar een greep uit een paar vragen die relevant zijn als je als zelfstandige pensioen wil opbouwen.

Wij hebben als financieel planner goede ervaringen met meerdere aanbieders. Kijk bijvoorbeeld eens bij OAKK Beheerd Beleggen, NNEK Vermogensbeheer of Bright Pensioen. Wil je zzp pensioen combineren met een arbeidsongeschiktheidsvoorziening voor de eerste twee jaar? Steek je licht dan ook eens op bij SharePeople. Let op: deze suggesties is geen advies specifiek voor jou! Laat je altijd adviseren, bij voorkeur vanuit een totaal financieel plan.

Pensioenopbouw voor startende ondernemers

Als je vanuit loondienst de keuze hebt gemaakt om ondernemer te worden, moet je ineens veel zelf regelen. Ook je pensioen. Als startende ZZP-er is het goed te weten dat je nog 10 jaar kunt deelnemen aan de collectieve pensioenregeling van je oude werkgever. Deze mogelijkheid is wettelijk geregeld. De pensioenuitvoerder is niet verplicht dit ook aan te bieden. Bij de meeste pensioenfondsen kun je hiervoor wel terecht. Verzekeraars en de zogenaamde premiepensioeninstellingen (PPI’s) bieden het verder opbouwen van pensioen binnen de collectiviteit over het algemeen niet aan. Of het voor jou voordeliger is om zelf voor je pensioen te zorgen of deel te nemen aan de collectieve regeling van je oud werkgever is op voorhand niet te zeggen. Daarvoor moeten we een rekensommetje maken.

Financiële planning geeft handvatten voor een juiste keuze

Zomaar een financieel product afsluiten, en dus ook een lijfrente, is een slecht idee. Heb je een dergelijk product nodig om je inkomen na pensionering op peil te houden? Of kun je ook prima leven van je vermogen? Je doelstellingen staan bij het maken van financiële keuzes centraal. Je hebt bijvoorbeeld nog pensioenaanspraken bij een werkgever opgebouwd of wellicht heb je eerder lijfrenteproducten afgesloten. Ik zie veel mensen die aan tafel komen met een schoenendoos vol financiële producten. Producten die voor een deel bijdragen aan hun doelstellingen, maar ook producten die alleen maar geld kosten in plaats van dat het iets oplevert. Laat dat jou niet gebeuren en maak slimme keuzes ten aanzien van geld, nu en in de toekomst.

ZZP pensioen opbouwen?

Wil je meer weten over het opbouwen van een zzp pensioen? Of heb je interesse in financiële planning? De eerste stap is simpel: maak een afspraak voor een eerste telefonische kennismaking en kijk wat we voor elkaar kunnen betekenen.